Ciasteczka na Twojej stronie są zgodne z prawem jeśli zostały utworzone zgodnie ze zgodą wyrażoną przez użytkownika. Zaskakująco często ciasteczka ładują się domyślnie, zanim użytkownik zdąży wyrazić swoje preferencje. Z poniższego artykułu dowiesz się jak sprawdzić, czy ciasteczka na twojej stronie są zrobione poprawienie.
Skupimy się jednak bardziej na części „namacalnej”, a informacje zawarte w artykule nie powinny być traktowane jak porada prawna. Każdy przypadek jest wyjątkowy dlatego jeśli zauważysz, że coś jest nie tak, to skontaktuj się z ekspertem od RODO.
Po co to wszystko i skąd to się bierze?
Prawo regulujące wykorzystywanie ciasteczek w Unii Europejskiej, ma na celu ochronę prywatności użytkowników internetu poprzez regulowanie sposobu, w jaki strony internetowe mogą korzystać z ciasteczek (cookies) i podobnych technologii do zbierania i przechowywania danych. Jest to część szerszego zestawu przepisów dotyczących prywatności online, w tym Rozporządzenia Ogólnego o Ochronie Danych (RODO).
Podstawy prawne
Podstawą prawną regulacji dotyczących ciasteczek w UE jest tzw. Dyrektywa ePrivacy, która w połączeniu z RODO określa zasady dotyczące gromadzenia i wykorzystywania danych osobowych użytkowników. Prawo to wymaga od stron internetowych uzyskania świadomej zgody użytkownika przed zapisaniem ciasteczek na jego urządzeniu, z wyjątkiem ciasteczek niezbędnych do działania serwisu.
Zgoda użytkownika
Zgoda użytkownika musi być wyraźna i świadoma. Oznacza to, że strony nie mogą już polegać na domyślnej akceptacji ciasteczek przez użytkowników (np. poprzez kontynuację przeglądania strony). Użytkownicy muszą aktywnie zaznaczyć opcję zgody na ciasteczka, zanim te zostaną zapisane. Muszą mieć również możliwość łatwego zarządzania swoimi preferencjami i wycofania zgody w dowolnym momencie.
Strony internetowe są zobowiązane do informowania użytkowników o używanych ciasteczkach, celu ich wykorzystania oraz o tym, jak użytkownicy mogą zarządzać swoimi preferencjami dotyczącymi plików cookies. Ta informacja powinna być łatwo dostępna i zrozumiała, aby użytkownicy mogli dokonać świadomego wyboru.
Wyjątki
Prawo przewiduje wyjątki dla ciasteczek, które są ściśle niezbędne do świadczenia usługi wyraźnie żądanej przez użytkownika, na przykład ciasteczka sesyjne używane do śledzenia zawartości koszyka zakupowego w sklepie internetowym.
Ciasteczka używane przez Google Analytics raczej się do takich nie zaliczają ;)
Wdrażanie
Wdrażanie aspektów wymuszonych przez przepisy wymaga od właścicieli stron internetowych i deweloperów wdrożenia systemów pozwalających na uzyskanie i zarządzanie zgodami użytkowników, a także na dostosowanie mechanizmów śledzenia i analizy do nowych wymagań. Choć może to być wyzwaniem, jest to ważny krok w kierunku zapewnienia większej transparentności i ochrony prywatności użytkowników w internecie.
Co grozi za niepoprawne używanie plików cookies?
Odpowiedzialność za zapewnienie zgodności z prawem spoczywa na administratorach serwisów, którzy muszą świadomie podchodzić do tematu ciasteczek. Najbardziej bezpośrednią konsekwencją nieprzestrzegania prawa jest ryzyko nałożenia wysokich grzywien przez organy nadzorcze, takie jak Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO) w Polsce czy inne krajowe organy nadzorcze w Unii Europejskiej. W ramach RODO kary mogą sięgać do 20 milionów euro lub do 4% rocznego światowego obrotu przedsiębiorstwa.
Nieprawidłowe zarządzanie zgodami na ciasteczka może ograniczyć możliwości analizy ruchu na stronie i optymalizacji treści pod kątem potrzeb użytkowników. Dane zebrane w sposób niezgodny z prawem mogą okazać się bezużyteczne, ponieważ nie będzie można prowadzić na nich żadnych analiz. W praktyce nie będziemy mogli przy ich pomocy poprawiać działania serwisu czy targetowania reklam.
Jak sprawdzić ciasteczka w przeglądarkach: Chrome, Firefox oraz Safari
Chrome
- Otwórz stronę, na której chcesz sprawdzić ciasteczka.
- Kliknij prawym przyciskiem myszy na stronie i wybierz opcję "Zbadaj" lub użyj skrótu klawiszowego Ctrl+Shift+I.
- Przejdź do zakładki "Aplikacje" (w starszych wersjach "Application").
- W lewym panelu znajdziesz sekcję "Ciasteczka" (Cookies) pod "Pamięć". Kliknij na adres strony, aby zobaczyć listę ciasteczek.
Firefox
- Otwórz stronę, którą chcesz zbadać.
- Kliknij prawym przyciskiem myszy na stronie i wybierz "Zbadaj element" lub użyj skrótu Ctrl+Shift+I.
- Otwórz zakładkę "Przechowywanie" (Storage).
- Znajdź "Ciasteczka" (Cookies) w lewym menu, gdzie pojawi się lista ciasteczek używanych przez stronę.
Safari
- W Safari musisz najpierw włączyć menu deweloperskie. Przejdź do "Preferencje" > "Zaawansowane" i zaznacz opcję "Pokaż menu deweloperskie w pasku menu".
- Otwórz stronę, którą chcesz zbadać.
- W pasku menu na górze ekranu wybierz "Rozwój" > "Pokaż inspektora".
- Przejdź do zakładki "Pamięć" (Storage) i wybierz "Ciasteczka" (Cookies), aby zobaczyć, jakie ciasteczka są obecnie używane na stronie.
Pamiętaj, że dostęp do informacji o ciasteczkach może się różnić w zależności od wersji przeglądarki. Zawsze korzystaj z najnowszej wersji oprogramowania, aby mieć dostęp do aktualnych narzędzi i funkcji bezpieczeństwa.
Najczęstsze błędy
- Ciasteczka ładowane przed wyrażeniem zgody: Jeśli ciasteczka, zwłaszcza te śledzące lub analityczne, są ładowane zanim użytkownik wyrazi na to zgodę, oznacza to nieprawidłową implementację mechanizmu zgody na ciasteczka.
- Brak zmiany ciasteczek po wyrażeniu zgody: Niezależnie od tego, czy użytkownik zaakceptuje wszystkie ciasteczka, czy tylko niektóre, ładują się te same ciasteczka bez uwzględnienia indywidualnej zgody.
- Wymuszanie akceptacji wszystkich ciasteczek: Strona nie pozwala kontynuować przeglądania bez akceptacji wszystkich ciasteczek.
- Brak możliwości łatwego zmienienia lub wycofania zgody: Użytkownik nie ma łatwej opcji do zmiany swoich preferencji dotyczących ciasteczek lub całkowitego wycofania zgody na ich używanie.
- Niejasne informacje o ciasteczkach: Polityka cookies strony jest niejasna lub ukryta, a informacje o celu i typach używanych ciasteczek są niewystarczające lub trudno dostępne.
- Automatyczna akceptacja ciasteczek po czasie: Ciasteczka są automatycznie akceptowane po upływie określonego czasu, nawet jeśli użytkownik nie podjął żadnej akcji.
- Używanie ciasteczek do niezadeklarowanych celów: Strona wykorzystuje ciasteczka do celów, które nie zostały wyraźnie określone w polityce prywatności lub polityce ciasteczek.
- Ciasteczka stron trzecich ładowane bez zgody: Strona ładuje ciasteczka od stron trzecich (np. reklamodawców lub usług analitycznych) bez wyraźnej zgody użytkownika.
- Brak informacji o okresie przechowywania ciasteczek: Strona nie informuje użytkowników, jak długo ciasteczka będą przechowywane na ich urządzeniu.
Sprawdzenie ciasteczek to nie wszystko
Sprawdzenie mechanizmu zgody
Mechanizm zgody powinien być jasny i zrozumiały dla użytkownika. Użytkownik musi mieć możliwość wyrażenia zgody na różne kategorie ciasteczek, np. analityczne, marketingowe. Warto sprawdzić, czy system zgody na Twojej stronie umożliwia użytkownikom dokonywanie świadomych wyborów.
Częstym problemem w tym obszarze jest prezentowanie informacji o tym że strona korzysta z ciasteczek i dalsze korzystanie z niej oznacza wyrażenie zgody na skrypty śledzące.
Polityka prywatności i informacje o ciasteczkach
Upewnij się, że Twoja strona posiada aktualną politykę prywatności, która szczegółowo wyjaśnia, jakie ciasteczka są używane, do czego służą, jak długo są przechowywane i jak użytkownicy mogą zarządzać swoimi preferencjami. Informacje te powinny być łatwo dostępne dla użytkowników.
Można na przykład umieścić odnośnik do polityki w stopce strony zaraz obok odnośnika do zmiany wyrażonych zgód marketingowych.
Podsumowanie i dalsze kroki
Ważne punkty do zapamiętania
- Zgoda użytkownika: Niezbędne jest uzyskanie świadomej zgody użytkownika na korzystanie z ciasteczek, z wyjątkiem tych niezbędnych do funkcjonowania strony.
- Informowanie użytkowników: Strony internetowe muszą jasno informować użytkowników o wykorzystywaniu ciasteczek, ich celu oraz sposobie zarządzania preferencjami.
- Sprawdzenie zgodności: Regularne sprawdzanie ciasteczek w przeglądarkach pomaga w utrzymaniu zgodności z prawem i adaptacji do zmieniających się wymogów.
- Polityka prywatności: Aktualna polityka prywatności, zawierająca szczegółowe informacje o ciasteczkach, jest nie tylko dobrą praktyką, ale również wymogiem prawnym.
Dalsze kroki
- Audyt ciasteczek: Regularnie sprawdzaj i analizuj ciasteczka na swojej stronie, aby upewnić się, że są zgodne z obowiązującymi przepisami.
- Zaktualizuj politykę prywatności: Upewnij się, że Twoja polityka prywatności jest aktualna i zawiera wszystkie wymagane informacje o ciasteczkach.
Pamiętaj, że przestrzeganie przepisów dotyczących ciasteczek nie tylko chroni Cię przed potencjalnymi konsekwencjami prawnymi, ale także wzmacnia zaufanie użytkowników do Twojej strony.
Adam Naworski
